Proteinin yapı taşlarından biri olan glutamin, maddelerin kanda taşınmasında, zararlı virüs ve bakterilerle savaşmakta görev alır. Glutamin vücutta kolayca sentezlenir ve bu nedenle temel olmayan bir amino asit olarak sınıflandırılır. Bağırsak hücreleri tarafından yüksek oranda diyetle alınan glutamin kullanılır. Bu nedenle, bağışıklık sisteminin hücreleri de dahil olmak üzere diğer hücreler için gerekli glutamin sentezlenmelidir. Glutamin sentezi, depolanması ve salınması için en önemli doku kastır. İnsan iskelet kasının glutamin içeriği yaklaşık 20mM’dir ve normal plazma konsantrasyonu yaklaşık 0.6mM’dir.

Çalışmalar, özellikle lenfositler ve makrofajlar olmak üzere bağışıklık sisteminin bazı hücreleri için yakıt olarak glutaminin önemini ortaya koymuştur. Bu, plazma glutamin konsantrasyonunun fizyolojik bir seviyenin altına düşmesi durumunda, bağışıklık sistemi hücrelerinin işlevinin bozulabileceğini düşündürmüştür. Bakteri veya virüs enfeksiyonu durumlarında da glutamin takviyesinin bağışıklık sistemi fonksiyonlarını geliştirebildiği görülmüştür. Fakat sağlıklı bireylerde ekstra bir pozitif etkisi bulunamamıştır. Genel diyet ile glutamin alımının ve vücudun doğal sentezinin, sağlıklı bireyler için yeterli olduğu gözlemlenmiştir.

Sporcularda yorucu, uzun süreli egzersizden sonra, sedanter veya orta derecede egzersiz yapan bireylere kıyasla yüksek bir üst solunum yolu enfeksiyonu insidansı vardır. Bir içecekte glutamin sağlanması, o hafta boyunca sporcularda enfeksiyon insidansını azalttığı çalışmalarla gözlemlenmiştir. Glutaminin bu etkisinin, uzun süreli egzersizden sonra sağlanmasının fizyolojik seviyeleri geri getirebileceği gerçeği ile açıklandığı varsayılmaktadır.

Travmalar, sakatlıklar, yaralanmalar, yanıklar veya ameliyat sonrası süreçlerde glutaminin plazma konsantrasyonu düşer ve ihtiyaç artar. Eğer glutamin ihtiyacı üretim kapasitesinden fazla olursa, vücut protein depolarını yıkmaya ve gerekli glutamini buradan elde etmeye çalışabilir. Bu gibi durumlarda yüksek protein ve yüksek glutamin içeren diyetler önerilir. Araştırmalar, glutamin takviyesinin enfeksiyonları azaltıp, sağlık durumunu iyileştirip, ameliyat sonrası iyileşme dönemini hızlandırabildiğini göstermektedir.

Sağlıklı yetişkin insanlarda 20 -30 g akut glutamin alımının kötü bir etkisi olmadığı görülmektedir ve sporcuların 14 gün boyunca her gün 28 g glutamin tükettikleri 1 çalışmada herhangi bir zarar bildirilmemiştir. Glutaminin 0.65 g/kg’a kadar tolere edildiği ve anormal plazma amonyak seviyelerine neden olmadığı bildirilmiştir.

Diyet proteininden normal günlük glutamin alımı;3 -6 g/gün (günlük protein alımının 70 kiloluk bir birey için 0.8–1.6 g/kg varsayılarak). Şu anda mevcut olan takviyeler, L- glutamin tabletleri veya kapsülleri (250, 500 ve 1000 mg) veya bir toz şeklindedir.

Uzm.Dyt. Mestan ÇİLEKÇİ

Stj.Dyt. İrem KABAHOR